Tarixi abidə, yoxsa zibil poliqonu? - 4 əsrlik hamamdan VİDEO REPORTAJ

Abşeron yarımadasının ən böyük kəndlərindən biri olan Maştağadayıq. “Şamxal hamamı”nın qarşısında dayanmışıq. Burada bu hamamın tarixi mədəniyyət nümunəsi olmasını əks etdirən yazı və ya lövhə də yoxdur. Keçək içərisinə. İçəridə məişət tullantıları atılıb. Burada bir lövhə var. Deyəsən, bu, hamam haqqında olan məlumat lövhəsidir. Elədir ki, var. “3188 inventar nömrəsi ilə qeydiyyata alınan abidə dövlət tərəfindən qorunur” yazılıb. Buna qorumaq demək olarsa. Üst-başımızın toz içində olmasından yəqin ki, vəziyyətin nə yerdə olduğunu gördünüz. 17-ci əsrə aid olan bu mədəniyyət nümunəsinin necə qorunması göz qabağındadır. Bir zamanlar canımızı təmizləyən bu hamam hazırda zibilliklərin cəngində can verir. Bu biabırçılqıdır. Buradan keçməyə də yer yoxdur. Hamamın bu vəziyyətə düşməsində buranı zibilliyə çevirən sakinlərin də günahı var. Abidə tozun-torpağın içində olamaqla yanaşı, dayaqları uçlub, dağılır və divarları nəmişlikdən kif bağlayıb. Keçmişdən gələcəyə uzanan və tarixə qovuşan böyük tarix belə gedərsə, yox olacaq. İlk baxışdan zibil poliqonunu xatırladan hamamın qapılarının dirəkləri də çürüyərək tamamilə sıradan çıxıb. Hamamın içində olan yuyunma otaqlarından birinin qapısı da uçulub, yerə düşüb. Bir sözlə, bu mədəniyyət abidəsinin nə dərəcədə təhlükəli olduğunu yalnız huraya gələrək, öz gözünüzlə görməlisiniz. Bir zamanlar insanları təmizliyə qovuşduran bu hamamın indi özünün təmizliyə ehtiyacı var. O olmasın, bu olsun” filmindən bir fraqment yadıma düşdü. Yayın istisində harada sərinləmək olar, qışın soyuğunda harada qızınmaq olar, adam harada pak olar-Hamamda. Yəqin ki, söhbət “Şamxal hamamı”ndan getmir, gedə də bilməz. Heç paklıqdan danışmağa belə dəyməz. Hətta bura çəkiliş üçün girməyə belə cəsarət lazımdır. Hazırda bizim dayandığımız yer belə çöküb. Yəqin ki, dayanmağımdan hiss edirsiniz ki, qorxa-qorxa dayanmışam. Bu gün tarixi özündə yaşadan və elə tarixin özü olan, dövlət qeydiyyatına alınan əksər tarixi hamamlarımızda vəziyyət eynidir. Amma nədənsə Mədəniyyət naziri Anar Kərimov deyir ki, abidələrin bu vəziyyətə düşməsində vətəndaş günahkardır: “Bu təkcə dövlətin məsuliyyəti deyil. Baxımsız hesab edilən hamam zibil atmaq vətəndaşın məsuliyyətidir. Bunların sayı çoxdur regionlarda da. Mədəniyyət nazirliyi tərəfindən kompleks tədbirlərin keçirilməsi planlaşdırılır. Belə abidələrin sayının çox olduğundan Mədəniyyət Nazirliyinin resursları məhduddur. Burada biz başqa yanaşmaları da fikirləşməliyik. Özəl sektorla tərəfdaşlığın qurulması və eyni zamanda cəmiyyətimizin mədəni irsimizə həssaslığın artırılması”. Bunu anladıq, cənab nazir. Amma məsələ orasındadır ki, baxımsızlıqdan uçulub-dağılan və “dövlət tərəfindən qorunur” lövhəsi vurulsa da, heç bir mühafizə xidmətinin belə olmadığı bu hamam təbii ki, məsuliyyətsiz vətəndaşın zibil məkanına çevriləcək. Bu ayrı məsələ. İndi hamını düşündürən bir sual var: Bu gün siçovulların və digər gəmiricilərin sevimli məkanına çevrilən “Şamxal hamamı” nə vaxt təmir ediləcək? Mədəni İrsin Qorunması, İnkişafı və Bərpası Dövlət Xidmətinin mətbuat katibi Fariz Hüseynov sualımıza cavab olaraq bildirdi ki, heç vaxtı yoxdur, tədbirə hazırlaşır, araşdırıb, məlumat verəcəyik.