Yayda evlər nə qədər müddətdə təmizlənməlidir? - Təhlükələrlə bağlı ARAŞDIRMA

İstər yay, istərsə də qış fəslində evin təmiz saxlanılması həm sağlamlıq, həm də rahatlıq üçün vacibdir. Lakin mövsümlərin xüsusiyyətləri ev təmizliyi vərdişlərinə təsir edir.

Lent.az bu yazıda yay aylarında evin hansı aralıqla təmizlənməsini, yay və qış təmizliyi arasındakı fərqlər, eləcə də ev təmizliyinin təhlükəli ola biləcəyi hallar barədə məlumat verir:

Yay aylarında ev təmizliyinin tezliyi

Yay fəsli başlayar-başlamaz bir çox evdə təmizlik işlərinin artması təsadüfi deyil. İsti aylarda toz, kir və mikroblar daha sürətlə yığıldığı üçün evi uzun müddət baxımsız qoymamaq məsləhətdir. Mütəxəssislər yay aylarında evin ən azı həftədə bir dəfə hərtərəfli təmizlənməsini tövsiyə edirlər. Davamlı şəkildə həftəlik (çox gərgin qrafikdə olduqda iki həftədə bir) ümumi təmizlik aparmaq evin səliqəsini qoruyur və yay istirahətinizə mane olmur. Bununla yanaşı, gündəlik kiçik təmizlik vərdişləri də yararlı olar. Məsələn, hər gün istifadə olunan mətbəx və sanitar qovşağındakı səthləri qısa da olsa silib-süpürmək kirin yığılmasının qarşısını alır. Yayda ev daha çox açıq olur, uşaqlar tətilə çıxdığı üçün istifadə artır, nəticədə ev daha tez dağılır. Odur ki, döşəmələri və tozlanan səthləri əvvəlkindən daha tez-tez təmizləmək lazım gəlir. Məsələn, yayda açıq sahələrdən evə qum, toz, çirk daşındığından döşəmələrin süpürülmə və silinmə tezliyini artırın. Həmçinin zibil qutularını hər gün boşaltmaq, çünki istidə xoşagəlməz qoxular daha tez yaranır. Yay fəsli ağır təmizlik işləri üçün də əlverişlidir. Bir çox ailələr məhz yayda xalça, palaz, yorğan-döşək yuma kimi “böyük təmizlik” işləri görürlər – isti hava bu əşyaların sürətlə qurumasına imkan verir. Məhz buna görə xanımlar yay aylarında ev təmizliyinə xüsusilə önəm verirlər. Siz də yay fəslinin imkanlarından yararlanaraq pərdələri, xalçaları yuyub quruda, döşəkağı və yorğanları günəşdə havalandıra bilərsiniz. Bu cür mövsümi yanaşma ilə ilboyu yığılan toz-kiri təmizləmək və evin havasını təravətləndirmək mümkündür.

Yay və qış aylarında ev təmizliyinin fərqləri

Mövsüm dəyişdikcə ev təmizliyində prioritetlər və üsullar da dəyişir. İsti yay ayları ilə soyuq qış aylarında fərqli çirklənmə mənbələri və risklər ortaya çıxdığı üçün təmizliyə yanaşma uyğunlaşdırılmalıdır. Aşağıda yay və qış təmizliyinin əsas fərqlərinə nəzər salaq:

Yay aylarında: Havanın istisi və rütubəti evdə qoxu, kif və mikrob çoxalmasını sürətləndirə bilər. Bu dövrdə havalandırma və tez-tez dezinfeksiya əsas şərtdir. Mütəxəssislər vurğulayırlar ki, yayda qapı dəstəkləri, masa səthləri kimi tez toxunulan yerləri daha sıx silmək, dezinfeksiya etmək lazımdır (isti və rütubətli şərait mikrobların sürətlə yayılmasına səbəb olur). İsti havada xoşagəlməz qoxular da daha kəskin ola bilər, buna görə zibil qablarını müntəzəm boşaltmaq və mümkün qoxu mənbələrini aradan qaldırmaq vacibdir. Digər tərəfdən, yayda açıq pəncərələr, balkon və həyət istifadəsi artır nəticədə xaricdən gələn toz-torpaq və kir evə çox yığılır. Xüsusilə girişdəki döşəmələrdə yay aylarında qum, ot qırıntıları, palçıq kimi “gizli” çirklər yaranır; buna görə süpürgə ilə süpürmə və döşəmə silmə tezliyini artırmaq tövsiyə olunur.

Qış aylarında: Soyuq fəsildə isə evlər adətən qapalı mühitdə olur, havalandırma azalır. Nəticədə toz və allergenlər içəridə yığılıb hava keyfiyyətini pisləşdirə bilər. Qış aylarında insanların çox vaxtı evdə keçdiyini nəzərə alaraq daxili hava təmizliyi ön plana çıxır. Pəncərələr bağlı qaldığından, otaqları gündə bir neçə dəfə qısa müddətli də olsa havalandırmağa çalışın. Xüsusilə yüksək təmaslı səthlərin – qapı dəstəyi, işıq düymələri, televizor pultu və s.

Müntəzəm dezinfeksiya edilməsi vacibdir, çünki qapalı məkanda qrip və digər viruslar asan yayılır. Qışda rütubətin az olması tozun havada qalmasına səbəb ola bilər, radiatorlar və istilik sistemləri də tozu dövr etdirir. Buna görə həftədə bir-iki dəfə toz almaq və tozsoranla süpürmək tövsiyə olunur. Digər tərəfdən, yağışlı-qarlı havalarda çöldən evə palçıq, su və yol duzu gətirilə bilər. Girişdə mütləq döşəmə ayaqaltıları istifadə edin və onları təmiz saxlayın. Döşəmələri də lazım gəldikcə silin, çünki nəm və palçıq həm mikrob mənbəyidir, həm də qurumadan qalarsa sürüşkənlik yaradıb qəza törədə bilər. Qışda döşəmə təmizliyinə xüsusi diqqət yetirmək, həm gigiyena, həm də təhlükəsizlik baxımından önəmlidir.
Praktik məsləhət: Mövsümə uyğun təmizlik cədvəli hazırlamaq faydalı ola bilər. Məsələn, yayda hər gün qısa da olsa havalandırma və toz alma, qışda isə hər həftə hava filtrlərini yoxlama və artan tozlanmaya qarşı əlavə tozsoranlama kimi rutinlər tətbiq edin. Bu yolla hər fəslin gətirdiyi çirk və risklərə qarşı proaktiv davranmış olarsınız.

Ev təmizliyinin təhlükəli ola biləcəyi hallar

Ev təmizliyi görülən masum bir iş kimi görünsə də, bəzi hallarda sağlamlıq və təhlükəsizlik üçün riskli ola bilər. Aşağıda ev təmizliyi zamanı diqqət edilməzsə yaranan təhlükəli halların ən önəmliləri və onlardan qorunma yolları təqdim olunur:
Kimyəvi maddələri qarışdırmaq: Bəzi məişət təmizləyicilərini birlikdə istifadə etmək qəti qadağandır. Xüsusilə ağardıcı (xlor tərkibli) məhlulları turşu əsaslı vasitələrlə (məsələn, unitaz təmizləyicisi "tuz ruhu" ilə) qarışdırmaq son dərəcə təhlükəlidir. Bu zaman zəhərli xlor qazı ətrafa yayılaraq nəfəs yollarında yanma, boğulma, hətta həyati təhlükəli zəhərlənmə yarada bilər. Mütəxəssislər xəbərdarlıq edir ki, təmizləyici vasitələrdən istifadə zamanı heç vaxt fərqli kimyəvi maddələri bir-birinə qatmaq olmaz.
Havalandırma olmadan təmizlik: Güclü kimyəvi qoxulu yuyucu və dezinfeksiyaedici vasitələrdən istifadə edərkən otağın havasının dövr etməsi çox önəmlidir. Əgər pəncərə-qapı bağlı şəkildə təmizlik aparılarsa, çıxan buxarlar və aerozollar qapalı mühitdə yığılaraq insanı zəhərləyə bilər. Məsələn, ağardıcı ilə təmizləmə zamanı otaqda mütləq hava dövranı olmalıdır; təmizlik zamanı və sonrasında evi mümkün qədər yaxşı havalandırın ki, kimyəvi buxarlar orada qapanıb qalmasın. Əks halda baş gicəllənməsi, nəfəs darlığı, göz və boğazda yanma kimi ciddi problemlər yarana bilər.
Qoruyucu vasitələrdən istifadə etməmək: Təmizlik zamanı bədənimizin kimyəvi maddələrlə birbaşa təmasına yol vermək olmaz. Bir çox yuyucu məhsulların tərkibində ammonyak, xlor, turşular kimi dərini və gözləri qıcıqlandıra bilən maddələr var. Əlcəksiz, eynəksiz və maskasız çalışdıqda bu kimyəvilər dəriyə hopa, gözə sıçraya və ya buxar halında nəfəs yollarına daxil ola bilər. Nəticədə dəridə yanıq və allergik reaksiya, gözlərin zədələnməsi, hətta tənəffüs və həzm sistemi pozulmaları baş verə bilər. Ona görə də güclü kimyəvi vasitələrlə işləyərkən rezin əlcək geyinmək, maska taxmaq və mümkün olduğu qədər təmasdan qaçmaq vacibdir.
Hündür yerləri təhlükəsizsiz təmizləmək: Evin pəncərələrini silmək, tavan künclərini təmizləmək kimi yüksəklik tələb edən işlər ciddi fiziki təhlükə daşıyır. Xüsusən çoxmərtəbəli binalarda balkon və ya bayır pəncərə şüşələrinin silinməsi zamanı yıxılma riski yaranır. Təəssüf ki, hər il bu səbəbdən bədbəxt hadisələr baş verir – ehtiyatsızlıqdan pəncərə silən şəxsin yıxılıb həyatını itirməsi hallarına rast gəlinib. Mütəxəssislər xəbərdarlıq edir ki, evdar xanımlar tez-tez pəncərə silərkən stul üzərinə çıxır, bədənlərini çölə doğru əyirlər – bu kimi hərəkətlər son dərəcə təhlükəlidir. Xüsusilə payız və qış aylarında küləkli hava şəraitində hündürdə pəncərə təmizləmək riski daha da artır. Belə işlər üçün imkanı olanlar xüsusi avadanlıqlı peşəkar təmizlik xidməti çağırmalı, yaxud ən azından ikinci bir şəxsin köməyindən istifadə etməlidir. Hər bir halda, yüksəklikdə işləyərkən təhlükəsizlik qaydalarına (möhkəm dayaq, təhlükəsizlik kəməri və s.) əməl edilməlidir.
Uşaqlar üçün yarana bilən təhlükə: Evdəki balacaların da ev təmizliyi zamanı risk altında ola biləcəyini unutmayın. Məişətdə istifadə olunan təmizləyici vasitələr uşaq üçün cəlbedici görünüb təhlükə yaradacaq şəkildə ortada qalmamalıdır. Araşdırmalar göstərir ki, 1-5 yaş arası uşaqlar çox maraqlıdırlar və əllərinə keçəni ağızlarına aparmağa meyllidirlər. Uşaqların əlçatan yerində qalan təmizlik vasitələri udularsa və ya bu kimyəvilərin buxarı dərindən nəfəs alınarsa, çox təhlükəli zəhərlənmələr baş verə bilər. Hər il baş verən minlərlə zəhərlənmə hadisəsinin böyük hissəsi məhz azyaşlı uşaqların məişət kimyəviləri ilə təması nəticəsində yaranır. Bu səbəbdən, təmizlik zamanı işlətdiyiniz məhlulları uşağın əli çatmayan, yaxşıca bağlanmış dolablarda saxlayın. İstifadə etdikdən sonra qablarının qapağını möhkəm bağlayın və mümkündirsə kilidli bir şkafa yerləşdirin. Ev işlərini görərkən yuxarıdakı tövsiyələri nəzərə almaq həm səmərəli təmizlik aparmağa, həm də özünüzü və ailənizi qorumağa yardım edəcək. Təmizlik planınızı mövsümə uyğun qurmaq (yayda daha tez-tez, qışda daha fokuslanmış təmizlik) və təhlükəsizlik qaydalarına riayət etməklə evinizi həm təmiz, həm də sağlam bir mühit olaraq saxlaya bilərsiniz. Unutmayın ki, hər mövsümdə eviniz xüsusi qayğıya layiqdir düzgün yanaşma ilə bu qayğını göstərmək sizin əlinizdədir.

Sosial yay təmizliyi qış təmizliyi ev təmizliyi təmizlik tezliyi mövsümi təmizlik yay və qış fərqləri təmizlik təhlükələri evdə sağlamlıq pəncərə təmizliyi