İbrahim Rəisi kimdir? - Helikopter qəzasında ölən prezident haqqında BİLMƏDİKLƏRİNİZ

Lent.az “Bioqrafiya” rubrikasında ötən gün helikopter qəzasında həlak olan İran Prezidenti İbrahim Rəisi haqqında məlumat verir.

İbrahim Rəisi nə zaman və harada anadan olub?

İbrahim Rəisi 1960-cı il dekabrın 14-də Məşhədin Noqan bölgəsində ruhani ailəsinin övladı olaraq anadan olub.

İbrahim Rəisinin valideynləri kim olub?

Atası Seyid Hacı 5 yaşında ikən vəfat edib. Onun başçısı Hüseyn ibn Əli (Hüseyni) seyidlərinin nəslindəndir və Əli ibn Hüseyn Zeynel Abidin seyidlərinə bağlıdır.

İbrahim Rəisi ilk təhsilini harada alıb?

İbrahim Rəisi ibtidai təhsilini “Cevadiye məktəbi”ndə alıb.

İbrahim Rəisi təhsilinə necə davam edib?

İbrahim Rəisi Havzadakı İslam ilahiyyat məktəbində təhsil alıb. 1975-ci ildə Qum Seminariyasında təhsilini davam etdirmək üçün "Ayətullah Borucerdi Məktəbi"nə gedib. O Motahari Universitetində özəl hüquq üzrə doktorantura dərəcəsi alıb.

İbrahim Rəisinin ilk işi nə olub?

1981-ci ildə İranın Kərəc bölgəsinin prokuroru təyin edilib. O, daha sonra Həmədan bölgəsinin prokuroru təyin edilib və hər iki vəzifəni eyni vaxtda icra edib. O, bir-birindən 300 km-dən çox məsafədə olan iki şəhərdə eyni vaxtda fəaliyyət göstərirdi. Dörd ay sonra o, Həmədanda vilayəti prokuroru təyin edilib.

1985-ci ildə Tehran prokurorunun müavini təyin edilib və paytaxta köçüb. Üç il sonra, 1988-ci ilin əvvəlində o, İran İslam Respublikasının 1-ci Ali Rəhbəri və qurucusu Ruhullah Mustafavi Musəvi Xomeyninin diqqətinə düşüb və Luristan, Simnan və Kirmanşah kimi bəzi əyalətlərdə hüquqi problemləri həll etmək üçün Ruhullah Xomeynidən xüsusi məhkəmə-müstəqil müddəalar alıb.

Rəisi Xomeyninin göstərişi ilə 1988-ci ildə həbs edilmiş rejim müxalifləri üçün ölüm hökmü çıxaran 4 nəfərlik komitənin üzvü idi. İranlı siyasi məhbusların 1988-ci ildə edam edilməsi, 19 iyul 1988-ci ildə başlanan və təxminən beş ay davam edən bütün İranda dövlət tərəfindən dəstəklənən siyasi məhbusların bir sıra edamları idi. Öldürülənlərin əksəriyyəti İran Xalq Mücahidlərinin tərəfdarları idi, lakin Fədailər və İran Tudə Partiyası (Kommunist Partiyası) daxil olmaqla digər solçu qrupların tərəfdarları da edam edilib.

Xomeyninin ölümündən sonra İran İslam Respublikasının 2-ci Ali Rəhbəri Seyyid Əli Hüseyni Xameneinin dövründə Rəisinin rütbələri dövlət idarələrində yüksəlib. O 1989-1994-cü illərdə Tehranın baş prokuroru vəzifəsində çalışıb.

1994-cü ildə Rəisi Dövlət Müfəttişliyi Təşkilatına rəis təyin edilib, bu vəzifədə 10 il çalışıb.

2004-cü ildə Rəisi ədliyyə rəisinin birinci müavini təyin edilib. Daha sonra 2014-cü ildə İranın baş prokuroru olub və 2016-cı ildə Xamenei tərəfindən Məşhəddə İmam Rza ziyarətgahı və fondunun rəhbəri təyin edilib.

İbrahim Rəisi nə zaman İran prezidenti seçilib?

Rəisi 2017-ci il mayın 19-da keçirilən prezident seçkilərində də namizəd kimi iştirak edib lakin o vaxtkı prezident Həsən Ruhaniyə uduzub. Ayətullah Amoli Laricaninin məhkəmə hakimiyyətinin başçısı vəzifəsindən azad edilməsindən və Xamenei tərəfindən Məqsədliliyi Müəyyən Şuranın rəhbəri təyin edilməsindən sonra Rəisi 2019-cu ilin martında vakant olan ədliyyə rəisi vəzifəsini icra edib.

2021-ci il iyunun 18-də keçirilən prezident seçkilərində Rəisi böyük fərqlə 62% səs qazanaraq İranın 8-ci prezidenti olub.

İbrahim Rəisi necə biri kimi tanınır?

Rəisi prezidentliyi dövründə iqtisadi islahatlar, korrupsiya ilə mübarizə və xarici siyasətdə müstəqilliyə vurğu kimi məsələlərə diqqət yetirib. O, xüsusilə ABŞ ilə gərgin münasibətlər və nüvə sazişi ilə bağlı diqqətəlayiq münasibəti ilə tanınır.

İbrahim Rəisi ailəlidir?

İbrahim Rəisi Məşhəd Cümə Namazı İmam Əhməd Alamolhodanın qızı Cəmilə Alamolhoda ilə evlidir.

İbrahim Rəisinin neçə uşağı var?

İbrahim Rəisinin iki qızı və iki nəvəsi var. Qızlarından biri Şərif Universitetində, digəri isə Tehran Universitetində təhsil alır.

İbrahim Rəisi nə zaman ölüb?

Rəisi, xarici işlər naziri Hüseyn Əmir Abdullahian və digər rəsmilər bazar günü günortadan sonra İranın Şərqi Azərbaycan vilayətində helikopterinin qəzaya uğraması nəticəsində ölüb.